اپل موزیک یا اسپاتیفای؛ کدام انتخاب بهتری است؟

اسپاتیفای و اپل موزیک دو بازیگر اصلی حوزه‌ی استریم موسیقی هستند.

برخلاف تصور بسیاری از افراد، تا پیش‌از ظهور سرویس‌های استریم موسیقی، صنعت موسیقی با معضل نقض کپی‌رایت توسط شنوندگان روبه‌رو بود. وجود سرویس‌هایی همچون آیتونز اگرچه توانسته بود در ابتدای راه خیلی از افراد را به خرید قانونی موسیقی بر بستر آنلاین ترغیب سازد؛ اما با گسترش اینترنت و رواج سایت‌های نقض‌کننده‌ی کپی‌رایت، دسترسی رایگان به موسیقی‌ ساده‌تر شد.

زمانی‌که اسپاتیفای و مفهوم استریم آنلاین موسیقی در سال ۲۰۰۶ شکل گرفت، هنرمندان دیگر تمایلی به ضبط آلبوم نداشتند و کارهای خود را صرفاً در قالب تک‌ترانه منتشر می‌کردند؛ با‌این‌حال، انقلابی درحال‌وقوع بود که فعالان صنعت موسیقی از وجودش بی‌خبر بودند. در ابتدا کمتر کسی با مفهومی که اسپاتیفای ارائه می‌کرد، آشنایی داشت؛ اما دیری نپایید که این استارتاپ سوئدی توانست از فراسوی مرز‌ها عبور کند و جای خود را در قلب هنرمندان و علاقه‌مندان به موسیقی باز کند.

به‌مرور محبوبیت اسپاتیفای رو‌به‌افزایش گذاشت تا‌جایی‌که از آن به‌عنوان ناجی صنعت موسیقی نیز یاد می‌شود. محبوبیت روز‌افزون اسپاتیفای و درآمد سرشار این استارتاپ سوئدی، بازیگران دیگری را نیز وارد این حوزه کرد؛ به‌گونه‌ای که اپل سرویس جدیدی را تحت‌عنوان اپل موزیک (Apple Music) معرفی کرد؛ اپلی که پیش‌تر با پلتفرم آیتونز یکه‌تاز صنعت موسیقی بود.

خوشبختانه سرویس‌های یادشده تنها به کاربران خارج‌از‌کشور محدود نمی‌شود و در‌ سال‌های اخیر به‌لطف گسترده‌تر‌شدن اینترنت در کشورمان، بسیاری از کاربران ایرانی رو به استفاده از این سرویس‌ها آورده‌اند؛ با‌وجود‌این، سؤالی به‌وجود می‌آید که بین اپل موزیک و اسپاتیفای، کدامیک برای کاربر ایرانی مزایای بیشتری دارد.

آرشیو موسیقی

اگرچه اسپاتیفای فعالیتش را خیلی قبل‌تر از اپل موزیک شروع کرده است؛ اما آرشیو حجیم موسیقی‌ها در پلتفرم آیتونز، سرمایه‌ای بود که از همان ابتدا اپل موزیک را همراهی می‌کرد. در‌حال‌حاضر، آرشیو موسیقی اسپاتیفای از ۳۵‌ میلیون ترانه تشکیل شده است؛ همچنین طبق گفته‌ی این استارتاپ سوئدی، روزانه ۲۰‌ هزار ترانه‌ی جدید به آرشیوشان افزوده می‌شود.

در‌آن‌سو اپل موزیک قرار گرفته که از آرشیو قدرتمند آیتونز بهره می‌برد. طبق جدیدترین آمار، ۵۰ میلیون ترانه در سرویس اپل موزیک قرار دارند؛ اما درباره‌ی تعداد آهنگ‌هایی که روزانه به این سرویس اضافه می‌شوند، اطلاعی در دست نیست. 

درطول استفاده از اسپاتیفای و اپل موزیک، شاهد حضور پررنگ ترانه‌های ایرانی در سرویس اپل بودیم؛ به‌گونه‌ای‌ که کمتر پیش می‌آمد که جست‌و‌جویی بی‌سرانجام بماند. اپل موزیک افزون‌بر بهره‌مندی از آرشیو کامل آلبوم خوانندگان مطرح ایرانی، ترانه‌‌های هنرمندان ایرانی کمتر‌ شناخته‌شده را نیز در خود جای داده است. این موضوع موجب شده تا بخش For You که ترانه‌هایی باب‌طبع شما را شناسایی و معرفی می‌کند، بعضا خوانندگانی را پیشنهاد دهد که پیش‌تر شناختی از آن‌ها نداشته‌اید؛ اما با گوش‌سپردن به آثارشان، به ترانه‌هایشان علاقه‌مند می‌شوید. 

در‌سوی‌دیگر، اگرچه اسپاتیفای توانسته آثار ایرانی قابل‌توجهی را در خود جای دهد؛ اما نمی‌توان واژه‌ی کامل را برای آرشیو ترانه‌های ایرانی اسپاتیفای به‌کار برد. جست‌و‌جوی نام هنرمندان بزرگ ایرانی در اسپاتیفای همیشه با آرشیو کامل کارهایشان همراه نیست؛ از‌این‌رو اگر به‌دنبال آثار و آلبوم‌های خیلی قدیمی خوانندگان محبوب کشورمان می‌گردید، اسپاتیفای با آرشیو ناقصش شما را ناامید خواهد کرد. 

بنابراین با یک‌ جمع‌بندی ساده، می‌توان به برتری اپل موزیک نسبت‌ به اسپاتیفای در زمینه‌ی آرشیو موسیقی پی‌ برد. 

کیفیت صدا

در موسیقی، کیفیتِ صدا حرف اول و آخر را می‌زند. از منظر کیفیت صدا، تفاوت‌هایی بین اپل موزیک و اسپاتیفای وجود دارد که کاربران باید آن‌ها را درنظر بگیرند. 

کوپرتینویی‌ها در اپل موزیک از فرمت AAC و حداکثر کیفیت ۲۵۶ کیلوبیت‌برثانیه بهره گرفته‌اند؛ اما در‌آن‌سو، اسپاتیفای کیفیت ۳۲۰ کیلوبیت‌برثانیه را در فرمت OGG ارائه می‌کند. درظاهر و باتوجه‌به به رقم بزرگتر اسپاتیفای، شاید تصور کنید که سرویس سوئدی‌ها کیفیت بیشتری را در‌مقایسه‌با اپل موزیک به کاربرانش ارائه می‌دهد؛ اما واقعیت دقیقا خلاف انتظار است.

طبق تحلیل‌های صوتی که روی این دو فرمت انجام شده، اپل موزیک تاحدودی کیفیت بالاتری را نسبت‌به اسپاتیفای ارائه می‌کند؛ با‌این‌حال تشخیص این تفاوت برای همه‌ی افراد ممکن نیست و تنها آن‌دسته از افرادی که دارای تجهیزات گران‌قیمت و قدرتمندی برای گوش‌دادن به موسیقی هستند، قادر به تشخیص جزئی این تفاوت خواهند بود.

فرمت AAC که اپل از آن استفاده کرده، به فشرده‌سازی اصوات با حداقل کاهش کیفیت مشهور است؛ با‌وجود‌این، برای بهره‌گیری از فرمت AAC باید حق استفاده از آن را خریداری کرد. همین امر موجب شده تا اسپاتیفای به فرمت متن‌باز OGG با بیت‌ریت بالاتر روی بیاورد که امکان استفاده‌ی رایگان را فراهم می‌سازد.

بنابراین به‌عنوان کاربری عادی و در شرایط متعادل، ابدا هیچگونه تفاوتی را در‌طول استفاده از دو سرویس یادشده متوجه نخواهید شد؛ اما اگر اینترنت ضعیفی داشته باشید و به‌ناچار روی کیفیت‌های پایین‌تر به موسیقی گوش دهید، اپل موزیک برتری خود را نشان می‌دهد. فشرده‌سازی بهتر اصوات و کاهش حداقلی کیفیت در فرمت AAC، اپل موزیک را به گزینه‌ی بهتری برای کاربرانی تبدیل می‌سازد که از اینترنت ناپایدار و ضعیف استفاده می‌کنند. 

تجربه کاربری

اسپاتیفای از تم تیره بهره می‌برد؛ همین موضوع باعث شده تا رنگ تیره را در سرتاسر اپلیکیشن مشاهده کنیم. در‌آن‌سو، اپل موزیک به‌صورت پیش‌فرض از تم روشن استفاده می‌کند؛ اما در جدیدترین به‌روزرسانی نسخه‌ی آزمایشی، امکان استفاده از تم تیره درکنار برخی قابلیت‌های جانبی برای کاربران فراهم شده است.

اینکه کدامیک از دو سرویس بالا، رابط‌ کاربری زیباتری دارند، فقط‌و‌فقط به سلیقه‌ی شما مربوط می‌شود و ما درباره‌ی آن هیچ اظهارنظری نمی‌کنیم؛ اما ازلحاظ اصول طراحی، گشت‌و‌گذار در اپلیکیشن اسپاتیفای حس قرارگیری در محیط مدرن‌تری را القا می‌کند. 

هوش مصنوعی

باوجود پیشرفت‌هایی که درطول سال‌های گذشته در حوزه‌ی هوش‌‌مصنوعی شکل گرفته، همچنان نمی‌توان چندان روی هوش‌مصنوعی حساب باز کرد. اپل موزیک و اسپاتیفای، هر دو از الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای تشخیص سلیقه‌ی موسیقیایی کاربران استفاده می‌کنند. اپل موزیک در بخش For You و اسپاتیفای در قسمت Discover Weekly به‌صورت هفتگی آهنگ‌هایی که احتمالاً به سلیقه‌تان نزدیکی بیشتری دارند، به شما پیشنهاد می‌کنند؛ با‌این‌حال، اسپاتیفای افزون بر پلی‌لیست هفتگی شما، میکس‌های روزانه‌‌ای را نیز بااستفاده‌از هوش‌مصنوعی به شما پیشنهاد می‌دهد که از خوانندگان و سبک‌هایی که پیش‌تر گوش داده‌اید، تشکیل شده‌اند. 

تصمیم‌گیری درباره‌ی اینکه کدامیک از سرویس‌های مورد بحث عملکرد بهتری را در تشخیص سلیقه کاربر از خود نشان می‌دهند، ابداً کار ساده‌ای نیست؛ ساده بگوییم، هیچکدام از این دو سرویس در پیشنهاد ترانه‌هایی متناسب‌با سلیقه‌ی کاربران، دقیق و حتی نزدیک هم عمل نمی‌کنند. به‌عنوان‌مثال، اگر ۱۰۰ آهنگ توسط الگوریتم‌های یادگیری ماشینِ اپل موزیک و اسپاتیفای به شما پیشنهاد شوند، بیراه نگفته‌ایم اگر بگوییم که ۹۰‌تا از آن‌ها هیچ نزدیکی‌ای به سلیقه‌تان ندارند. 

جست‌وجو

جست‌و‌جو یکی‌از مهم‌ترین کارها در پیدا‌کردن موسیقی‌های جدید محسوب می‌شود؛ از‌این‌رو پیاده‌سازی درستِ این بخش در اپلیکیشن‌های مرتبط با موسیقی از‌جمله سرویس‌های استریم آنلاین، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

قطعا برای همه‌ی ما، بارها پیش‌آمده که به‌صورت گذری، یک آهنگ را شنیده‌ایم؛ اما از نام خواننده و آهنگ اطلاعی نداریم. در چنین مواردی احتمالا با جست‌و‌جوی قسمتی از متن ترانه که به یاد داریم، به پیدا‌کردن آهنگ موردنظر اقدام می‌کنیم. به‌طور سنتی، این‌ کار را در موتور‌های جست‌و‌جو نظیر گوگل انجام می‌دهیم؛ ولی اگر در اپلیکیشن استریم موسیقی باشیم و نتوانیم ازطریق متنِ ترانه جست‌و‌جو کنیم، قطعاً تجربه‌ی ناخوشایندی است. 

خوشبختانه پشتیبانی اپل موزیک از متن ترانه‌ها به نوار جست‌و‌جو نیز انتقال یافته؛ بنابراین اگر نام آهنگی را بلد نیستید، به‌راحتی ازطریق جست‌و‌جوی بخشی‌از متن ترانه در نوار جست‌و‌جو، می‌توانید آهنگ موردنظر را پیدا کنید. با‌این‌حال، ازآنجایی‌که بهره‌مندی از متنِ ترانه برای همه‌ی آهنگ‌ها صدق نمی‌کند، احتمالاً در مواردی همچنان باید دست‌به‌دامان گوگل شوید.

در‌آن‌سو، اسپاتیفای به‌دلیل عدم بهره‌مندی از متن ترانه‌ها، از چنین قابلیت کارآمدی بی‌بهره است؛ از‌این‌رو، اگر کاربر اسپاتیفای هستید و قصد پیدا‌کردن آهنگی را دارید که تنها متنش در ذهنتان مانده، چاره‌ای جز پناه‌بردن به گوگل و دیگر موتور‌های جست‌و‌جو ندارید.

موزیک ویدئو

از‌ همین ابتدا خیالتان را راحت کنیم؛ پیداکردن موزیک ویدئو در اسپاتیفای یک سردرد بی‌درمان است. نخست آنکه موزیک ویدئو تنها در مناطق خاصی از دنیا دردسترس قرار داد و دوم اینکه هیچگونه بخش مشخصی در رابط‌کاربری برای موزیک ویدئو‌ها درنظر گرفته نشده است.

در‌آن‌سو، اگرچه اپل موزیک نیز نقص‌هایی دارد؛ اما در بخش موزیک ویدئو، خوب و رضایت‌بخش عمل می‌کند. متأسفانه در اپل موزیک نیز شاهد بخش مناسبی برای ورود به قسمت موزیک ویدئو‌ها نیستیم و به‌ناچار باید در صفحه‌ی Browse تا انتهای صفحه پیمایش کنید تا گزینه‌ی موزیک ویدئو را بیابید. با ورود به این بخش، انبوهی از موزیک ویدئو‌های جدید از خوانندگان سراسر دنیا دراختیارتان قرار می‌گیرد.

دیگر نکته‌ی مثبت‌ درباره‌ی اپل موزیک اینکه شما می‌توانید موزیک ویدئو‌ها را با زیرنویس انگلیسی، اسپانیایی و… مشاهده کنید که لذت تماشا را دوچندان می‌کند؛ به‌ویژه برای ما ایرانی‌ها که همواره درک کلامی زبان‌های خارجی یکی‌از معضلاتمان بوده است.

خوشبختانه موزیک ویدئو‌های هنرمندان ایرانی نیز در این بخش وجود دارند؛ اگرچه تعداد کمی از این ویدئو‌ها را می‌توان در اپل موزیک یافت؛ اما وجودشان قطعا نکته‌ی مثبت دیگری برای کاربران ایرانی به‌شمار می‌رود.

جمع‌بندی

ما برای بررسی و مقایسه اپل موزیک و اسپاتیفای شاخصه‌های متفاوتی را درنظر گرفتیم که احتمالا برای کاربر ایرانی از اهمیت بیشتری برخوردار است. اینکه کدام سرویس بر دیگری برتری دارد، تا حد بسیاری به سلیقه‌ی افراد و دیدگاه‌شان نسبت‌به شاخصه‌های مختلف مربوط می‌شود.

اپل موزیک و اسپاتیفای هردو سرویس‌های خوبی هستند که ویژگی‌های قابل‌توجهی را به کاربرانشان ارائه می‌کنند؛ اما باتوجه‌به آرشیو بزرگتر اپل موزیک نسبت‌به اسپاتیفای و برتری‌هایی که بالاتر به آن‌ها اشاره کردیم، به‌نظر می‌رسد که استفاده از اپل موزیک برای ایرانی‌ها تجربه‌ کاربری بهتری را رقم می‌زند؛ به‌ویژه اینکه به‌لطف آیتونز، در اپل موزیک شاهد حضور پررنگ‌تر خوانندگان ایرانی‌ و فارسی‌زبان هستیم. درنظر داشته باشید که اپل موزیک از نسخه تحت‌وب بهره‌مند نیست و متأسفانه روی پلتفرم ویندوز و اندروید، عملکردی به‌خوبی iOS و macOS ندارد. 

با‌این‌حال، از نقاط قوت اسپاتیفای نیز نمی‌توان گذشت. هوش‌مصنوعی قوی‌تر، ظاهر مدرن‌تر، پشتیبانی از پادکست ها و عملکرد پایدار روی پلتفرم‌های مختلف از‌جمله شاخصه‌های برتر اسپاتفای نسبت‌‌به اپل موزیک به‌شمار می‌رود. 

با‌تمامی‌ این‌ اوصاف، اگر صرفاً به شنیدنِ موسیقی‌های خارجی علاقه‌ دارید و متن ترانه‌ها نیز برایتان اهمیتی ندارد، اسپاتیفای گزینه‌ی مناسبی برایتان خواهد بود؛ اما اگر می‌خواهید درکنار موسیقی‌های ایرانی، به ترانه‌های خارجی نیز گوش دهید، اپل موزیک بهترین انتخاب برای شما خواهد بود. 

درکل به‌نظر می‌رسد که اپل موزیک به ذائقه‌ی کاربران ایرانی بیشتر از اسپاتیفای نزدیک باشد.